تغیر مسیر یافته از - رسالة فی قاعدة لاضرر
زمان تقریبی مطالعه: 3 دقیقه
 

رسالة فی قاعدة لاضرر (کتاب)





«رسالة فی قاعدة نفی الضرر (للخوانساری)»، تالیف شیخ موسی بن محمد نجفی خوانساری از فقهای شیعه در نیمه اول قرن سیزدهم هجری و از علمای حوزه علمیه نجف اشرف و از بزرگان شاگردان مرحوم نایینی و متوفای سال ۱۳۶۳ ق، است.


۱ - معرفی اجمالی



مؤلف، در مقدمه، انگیزه خود را از نگارش کتاب این گونه بیان می‌فرماید: «لما کانت قاعدة نفی الضرر من اهم القواعد الفقهیة فینبغی تحریرها علی وجه یتبین المراد منها و یظهر کیفیة الجمع بینها و بین سائر الاحکام الشرعیة و القواعد الکلیة»؛ « قاعده نفی ضرر ، از مهم‌ترین قواعد فقهی می‌باشد، لذا سزاوار است آن را به گونه‌ای نگاشت تا مراد از آن روشن و کیفیت جمع میان آن و سایر احکام شرعی و قواعد کلی روشن گردد.»
نگارش کتاب، در شب عید نوروز، مصادف با ۲۳ ذی قعده سال ۱۳۵۱ ق، به انجام رسیده است.
شیخ آقا بزرگ تهرانی ، در کتاب ارزش مند « الذریعة الی تصانیف الشیعة »
[۱] الذریعة الی تصانیف الشیعة، آقا بزرگ تهرانی ، ج۱۷، ص۱۲.
در باره این کتاب می‌فرماید: «رسالة فی قاعدة لا ضرر، للشیخ موسی بن شیخ المیرزا محمد الخوانساری المعاصر، من اجلاء تلامذة الشیخ النائینی و توفی ۱۳۶۳؛ طبعت مع حاشیته علی المکاسب الموسومة منیة الطالب»؛ «رساله‌ای در قاعده لا ضرر ، نوشته شیخ موسی فرزند شیخ میرزا محمد خوانساری معاصر، از بزرگان شاگردان شیخ نایینی ، متوفای سال ۱۳۶۳ ق؛ این کتاب، به همراه حاشیه ایشان بر مکاسب به نام « منیة الطالب » به چاپ رسیده است.»

۲ - ساختار کتاب



کتاب، به سبک فقه استدلالی و در قالب سه جهت و هفت امر نگاشته شده است.

۳ - گزارش محتوای کتاب



مؤلف، در این کتاب، به بررسی این مباحث پرداخته است:
تشخیص متن حدیث لا ضرر؛
موقعیت صدور روایت (به دو صورت صادر شده است: یکی، به صورت مستقل و دیگری، به عنوان کبرایی برای یک صغرای خارجی)؛
[۲] رسالة فی قاعدة نفی الضرر ، محمد نجفی خوانساری، ص۲۱۲.

فقه الحدیث روایت؛
عمده دلیل بر قاعده لا ضرر (فرمایش پیامبر در ذیل قضیه سمره)؛
[۳] رسالة فی قاعدة نفی الضرر ، محمد نجفی خوانساری، ص۱۹۳.

بیان نسبت این قاعده با ادله‌ای که با عمومشان بر تشریع حکم ضرری دلالت دارند؛
مراد از ضرر نفی شده، ضرر واقعی است؛
[۴] رسالة فی قاعدة نفی الضرر ، محمد نجفی خوانساری، ص۲۱۳.

قاعده لا ضرر ، بر احکام وجودی حاکم است، ولی حکومت آن بر احکام عدمی، مورد اشکال می‌باشد؛
[۵] رسالة فی قاعدة نفی الضرر ، محمد نجفی خوانساری، ص۲۱۹.

مراد از ضرر نفی شده، ضرر شخصی است، نه ضرر نوعی؛
[۶] رسالة فی قاعدة نفی الضرر ، محمد نجفی خوانساری، ص۲۲۲.

عدم وجوب تحمل ضرر متوجه به غیر؛
[۷] رسالة فی قاعدة نفی الضرر ، محمد نجفی خوانساری، ص۲۲۲.

حکومت قاعده لا ضرر، بر عمومات دال بر احکام تکلیفی و وضعی .
[۸] رسالة فی قاعدة نفی الضرر ، محمد نجفی خوانساری، ص۲۲۳.


۴ - پانویس


 
۱. الذریعة الی تصانیف الشیعة، آقا بزرگ تهرانی ، ج۱۷، ص۱۲.
۲. رسالة فی قاعدة نفی الضرر ، محمد نجفی خوانساری، ص۲۱۲.
۳. رسالة فی قاعدة نفی الضرر ، محمد نجفی خوانساری، ص۱۹۳.
۴. رسالة فی قاعدة نفی الضرر ، محمد نجفی خوانساری، ص۲۱۳.
۵. رسالة فی قاعدة نفی الضرر ، محمد نجفی خوانساری، ص۲۱۹.
۶. رسالة فی قاعدة نفی الضرر ، محمد نجفی خوانساری، ص۲۲۲.
۷. رسالة فی قاعدة نفی الضرر ، محمد نجفی خوانساری، ص۲۲۲.
۸. رسالة فی قاعدة نفی الضرر ، محمد نجفی خوانساری، ص۲۲۳.


۵ - منبع


نرم افزار جامع اصول الفقه،مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.


رده‌های این صفحه : کتاب شناسی | کتب اصولی شیعه




آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.